Vakantiedagen 2025: alles dat je moet weten
Nu de lente officieel gestart is, maken veel mensen ook al plannen voor de zomervakantie. Maar hoe zit het met de regels omtrent vakantiedagen in 2025? Welke rechten hebben werknemers, wat zijn de verplichtingen van werkgevers en waar moet je rekening mee houden bij het plannen van vrije dagen? We zetten het voor je op een rij én geven je wat handige tips.
Wettelijke vakantiedagen: hoe zit het ook alweer?
Iedere werknemer in Nederland heeft recht op een minimum aantal vakantiedagen per jaar. Dit zijn de wettelijke vakantiedagen en die worden als volgt berekend:
4 keer het aantal werkdagen per week
Dus bij een fulltime dienstverband van 5 dagen per week betekent dit 20 wettelijke vakantiedagen per jaar. Werk je parttime? Dan bereken je het op basis van jouw werkweek. Bijvoorbeeld:
- 3 dagen per week = 12 vakantiedagen
- 4 dagen per week = 16 vakantiedagen
Deze wettelijke dagen moeten binnen 6 maanden na het einde van het kalenderjaar worden opgenomen. Voor 2025 betekent dat dus dat wettelijke vakantiedagen vervallen op 1 juli 2026, tenzij de werknemer deze niet kan opnemen vanwege bijzondere omstandigheden (zoals ziekte).
Wat zijn dan bovenwettelijke vakantiedagen?
Veel werkgevers bieden méér vakantiedagen dan het wettelijke minimum. Deze bovenwettelijke vakantiedagen zijn vaak onderdeel van de arbeidsvoorwaarden of cao. En daar gelden soms andere spelregels voor:
- De vervaltermijn is vaak langer dan 6 maanden – bijvoorbeeld 5 jaar.
- In sommige gevallen kun je ze verkopen (uitbetaling), maar dit is niet wettelijk verplicht.
- Sommige organisaties staan toe dat je ze opspaart voor een langere sabbatical of pre-pensioen.
Het is dus belangrijk om goed te kijken wat hierover in jouw cao of arbeidsovereenkomst is opgenomen en welke spelregels je rekening mag houden.
Tip voor werkgevers: Extra vakantiedagen kunnen een mooi middel zijn voor de onderhandeling met toekomstige werknemers. Leg in het personeelshandboek of de arbeidsovereenkomst wel duidelijk vast hoe er wordt omgegaan met deze dagen. Zo voorkom je misverstanden én financiële verrassingen op de lange termijn.
En hoe zit het met Nationale feestdagen?
Feestdagen kunnen ook invloed hebben op je vakantieplanning. Het is natuurlijk niet slim om een vrije dag aan te vragen op een dag dat je toch al vrij zou zijn. Andersom kost een weekje vrij plannen je in de week van 21 april, als het bedrijf met 2e Paasdag gesloten zou zijn, je bijvoorbeeld maar 4 dagen. Dat zou dus wellicht een slimme zet kunnen zijn!
Let op! Niet alle feestdagen zijn automatisch vrije dagen. Hoewel het gebruikelijk is om op sommige feestdagen (zoals nieuwjaarsdag en Koningsdag) vrij te zijn, zijn er in Nederland eigenlijk geen feestdagen waarop iedereen verplicht vrij is of recht heeft op een vrije dag. Of een werknemer daadwerkelijk vrij is op een feestdag, hangt in de praktijk meestal af van:
- De cao die van toepassing is
- Afspraken in de arbeidsovereenkomst
- Het bedrijfsbeleid van de werkgever
➤ Werkgevers mogen dus in principe zelf bepalen of medewerkers vrij zijn, tenzij anders afgesproken.
Wij hebben de Nationale feestdagen van 2025 even voor je op een rij gezet:
| Feestdag | Datum | Vrije dag? |
| Nieuwjaarsdag | Woensdag 1 januari | Wettelijk erkend, vrijwel altijd een vrije dag |
| Goede Vrijdag | Vrijdag 18 april | Niet wettelijk verplicht – afhankelijk van cao/werkgever |
| Eerste Paasdag | Zondag 20 april | Zondag – sowieso geen reguliere werkdag |
| Tweede Paasdag | Maandag 21 april | Gebruikelijk als vrije dag, maar niet wettelijk verplicht |
| Koningsdag | Zondag 27 april | Wettelijk erkend, maar valt in 2025 op zondag |
| Bevrijdingsdag | Maandag 5 mei | Eén keer per 5 jaar verplicht vrij (eerste in 2025) |
| Hemelvaartsdag | Donderdag 29 mei | Veel organisaties geven vrij, maar niet wettelijk verplicht |
| Eerste Pinksterdag | Zondag 8 juni | Zondag – sowieso geen reguliere werkdag |
| Tweede Pinksterdag | Maandag 9 juni | Gebruikelijk als vrije dag, maar niet wettelijk verplicht |
| Eerste Kerstdag | Donderdag 25 december | Wettelijk erkend, vrijwel altijd een vrije dag |
| Tweede Kerstdag | Vrijdag 26 december | Gebruikelijk als vrije dag, maar niet wettelijk verplicht |
Vakantie aanvragen: regels, verantwoordelijkheden en slimme afspraken
Het aanvragen van vakantie lijkt simpel: je vult een formulier in of klikt op een knop in je HR-systeem, en je wacht op goedkeuring. Maar er zitten wél een aantal regels en verantwoordelijkheden aan vast, voor zowel werknemer als werkgever. Hieronder lichten we die toe.
De basisregel: werknemer vraagt, werkgever beoordeelt
Een werknemer moet vakantie aanvragen en de werkgever moet deze in principe goedkeuren, tenzij er sprake is van gewichtige redenen.
Bijvoorbeeld: stel dat door de afwezigheid van een werknemer de bedrijfsvoering ernstig in de knel komt, mag een werkgever het verzoek weigeren. Dit moet dan wel binnen twee weken na de aanvraag schriftelijk worden gedaan. Doet de werkgever dat niet? Dan is de vakantie automatisch goedgekeurd.
Let op: ‘gewichtige redenen’ is een zwaar criterium. Het moet echt goed onderbouwd zijn. Dat er “veel collega’s tegelijk weg zijn” is op zichzelf niet genoeg.
Wanneer mag een werkgever vakantiedagen opleggen?
In sommige situaties mag een werkgever vakantiedagen opleggen. Dit is alleen toegestaan onder bepaalde voorwaarden, zoals bijvoorbeeld:
1. Sluitingsdagen (bedrijfsvakantie)
Werkgevers mogen een periode aanwijzen waarin het bedrijf gesloten is, zoals tijdens de bouwvak of de week tussen Kerst en Oud & Nieuw. Werknemers zijn dan verplicht om hiervoor vakantiedagen op te nemen, mits dit van tevoren duidelijk is vastgelegd, bijvoorbeeld:
- In de arbeidsovereenkomst
- In de cao
- In het personeelshandboek of een beleidsdocument
2. Bij collectieve arbeidsovereenkomsten
Sommige cao’s geven ruimte aan werkgevers om vakantiedagen op te leggen bij seizoenssluiting of bij verminderde werkdruk. Ook dit moet vooraf zijn vastgelegd.
3. Verplicht opnemen van (boven-)wettelijke dagen bij stuwmeer
In overleg met de OR of personeelsvertegenwoordiging kunnen er afspraken gemaakt worden over het verplicht opnemen van bovenwettelijke vakantiedagen, bijvoorbeeld bij een groot openstaand saldo (een zogenaamd ‘stuwmeer’). Dit is met name belangrijk vanuit financieel oogpunt én duurzame inzetbaarheid.
Tips voor werkgevers en werknemers omtrent vakantiedagen
Het blijft altijd een gepuzzel; de planning van de vakantiedagen. Zowel voor werknemers als werkgevers. Werknemers met kinderen zijn vaak gebonden aan schoolvakanties en moeten of kunnen daardoor verder vooruit plannen, terwijl mensen zonder kinderen juist liever buiten de schoolvakanties gaan maar pas later willen beslissen. Voor de werkgevers betekent vakantiedagen toekennen, zeker in drukke periodes, hoe dan ook steevast gepuzzel. Zij gunnen hun werknemers vaak de wereld, maar moeten de bezetting ook op orde zien te houden.
Ons voornaamste advies zou zijn: communiceer, denk met elkaar mee en plan vooruit
Probeer zoveel mogelijk rekening te houden met elkaar en met andere collega’s door tijdig te plannen en de communicatie open te houden. Weet je de exacte data bijvoorbeeld nog niet precies, maar heb je wel een range in gedachten wanneer je weg wilt? Maak díe dan kenbaar zodat de rest vooruit kan! In alle gevallen geldt dat er in goed overleg vaak meerdere wegen naar Rome zijn om een vakantieplanning te maken waar uiteindelijk iedereen tevreden mee is.
We zetten onze belangrijkste tips voor je op een rij!
Tips voor werkgevers
- Zorg voor een helder verlofbeleid: wie moet wanneer vakantiedagen aanvragen, hoe lang van tevoren, wat zijn de criteria voor goed- of afkeuring?
- Gebruik een centraal systeem: digitale verlofregistratie geeft overzicht en inzicht waarmee je discussie en misverstanden voorkomt.
- Voorkom onderbezetting: werk met een jaarplanning of vakantierooster, zeker in piekperiodes. Eventueel kun je een deadline stellen voor het aanvragen van vakantiedagen zodat je de planning tijdig kunt rondmaken.
- Maak afspraken over vervanging: wie neemt taken over bij afwezigheid?
- Wees transparant in de communicatie: waarom wordt een aanvraag goedgekeurd of afgewezen?
- Stel je flexibel op waar het kan: wijs een vakantie weloverwogen af, maar beter nog: opper een alternatief wat dan bijvoorbeeld wel zou kunnen. Probeer actief mee te denken! Werknemers hebben er nu eenmaal recht op en het is ook in jouw belang als ze hun rust pakken en vakantiedagen niet oppotten. Brengt ons tot het laatste punt:
- Stimuleer vakantieopname: voorkom dat werknemers vakantiedagen oppotten en aan het einde van het jaar alles in één keer willen opnemen.
Tips voor werknemers
- Dien je aanvraag op tijd in: in sommige cao’s staat zelfs een verplichte termijn, zoals 2 maanden van tevoren.
- Communiceer met je collega’s: onderlinge afstemming voorkomt dubbele aanvragen en scheelt je werkgever kopzorgen. Hij zal je dankbaar zijn!
- Wees flexibel als het kan: een dagje eerder of later op vakantie scheelt soms veel stress voor het team.
- Vraag eventueel om bevestiging op papier of via e-mail: bij een eventuele discussie, of een aanvraag van een andere collega kun je aantonen dat je aanvraag op tijd was ingediend.
- Let op je saldo: voorkom dat je wettelijke vakantiedagen vervallen door ze te laat op te nemen.
- Denk vooruit: wil je vrij zijn met bepaalde feestdagen of schoolvakanties? Je bent waarschijnlijk niet de enige! Zorg dat je er op tijd bij bent en vraag je vakantie in het voorjaar aan.
Kortom, met duidelijke afspraken haal je het meeste uit de vakantiedagen in 2025
Of je nu werknemer bent die de zomervakantie alvast wil plannen of een werkgever die probeert de bezetting rond te krijgen: duidelijke afspraken en goede communicatie zijn key als het gaat om het plannen van je vakantiedagen in 2025. Door slim gebruik te maken van feestdagen, op tijd aanvragen te doen én elkaars belangen serieus te nemen, voorkom je stress en teleurstellingen aan beide kanten. Vakantie moet tenslotte leuk zijn toch? Zorg er samen voor dat het dat ook is!
Wil jij eens sparren over het opzetten van een duidelijk verlofbeleid, worstel je met stuwmeren aan verlofdagen of zoek je tijdelijke HR-ondersteuning voor de zomerperiode? Wij denken natuurlijk graag met je mee. Praktisch, betrokken en altijd met oog voor werkplezier én resultaat.
Benieuwd naar onze andere blogs? Neem eens een kijkje op onze nieuwspagina. Actief op de hoogte blijven? Schrijf je dan in voor onze nieuwsbrief.
