Werkloos; wat komt er allemaal op me af?!
Dat het verliezen van een baan grote impact heeft op een werknemer vanwege emotionele en financiële gevolgen hoeft niet uitgelegd te worden.
Met de werkloosheidswet (hierna: WW-uitkering) beoogt de overheid het wegvallen van inkomen gedurende een bepaalde tijd op te vangen.[1]
Recht op een WW-uitkering is aanwezig indien de werknemer:
- Verzekerd is voor werkloosheid;[2]
- Ten minste 5, dan wel minimaal de helft van zijn gemiddeld aantal arbeidsuren per kalenderweek is verloren;
- Beschikbaar is voor betaald werk;
- In de 36 kalenderweken voorafgaand aan de eerste werkloosheidsdag in ten minste 26 kalenderweken heeft gewerkt;[3]
- Niet verwijtbaar werkloos is; dit wil zeggen dat de werknemer geen schuld mag hebben aan zijn werkloosheid.[4] [5]
Opzegtermijn
Een werknemer heeft pas recht op een WW-uitkering indien de opzegtermijn voorbij is.[6] Het is voor een werknemer van belang dat partijen bij het bepalen van datum waarop de arbeidsovereenkomst eindigt, rekening wordt gehouden met deze termijn.[7] Indien er geen, of een te korte opzegtermijn in acht is genomen, krijgt de werknemer de eerste tijd na het einde van de arbeidsovereenkomst nog geen WW-uitkering.
Duur en hoogte WW-uitkering
Indien een werknemer aan al de hierboven beschreven eisen voldoet, bestaat in beginsel recht op een basisuitkering van 3 maanden. Indien de werknemer eveneens voldoet aan de jareneis,[8] heeft de werknemer langer recht op een WW-uitkering. Samengevat: de totale duur van de WW-uitkering is afhankelijk van het totale arbeidsverleden van de werknemer en de datum waarop de werknemer werkloos is geworden.[9]
Hoogte en duur
Bij een arbeidsverleden tot en met 10 jaar, bouwt de werknemer per elk volledig kalenderjaar ‘arbeidsverleden’ 1 maand WW-recht.[10]
Bij een arbeidsverleden van meer dan 10 jaar bouwt de werknemer per elk volledig kalenderjaar arbeidsverleden voor 1 januari 2016 1 maand WW-recht op en voor elk volledig kalenderjaar arbeidsverleden vanaf 1 januari 2016 een halve maand WW-recht.[11]
De hoogte van de WW-uitkering bedraagt de eerste 2 maanden 75% van het laatst verdiende dagloon en de maanden daarna wordt 70% van dit dagloon uitgekeerd.[12]
Sollicitatieplicht en sancties
Om te voorkomen dat een werknemer onnodig aanspraak maakt op een WW-uitkering is het van belang dat een werknemer zo spoedig mogelijk nieuw werk vindt; ook wel de sollicitatieplicht genoemd.
Het is toegestaan dat een werknemer in de eerste 6 maanden van de WW-periode een baan gaat zoeken die past bij het niveau van opleiding, ervaring en loon. Hierna zal de werknemer ook op banen dienen te solliciteren met een lager opleidingsniveau, een langere reistijd, minder inkomen of een parttime baan.[13]
Houdt een werkloze werknemer zich niet aan de sollicitatieplicht, of weigert de werknemer passende arbeid te accepteren? Dan kan het UWV de WW-uitkering korten, dan wel geheel of gedeeltelijk niet meer toekennen.[14]
Startersregeling
Als de WW-gerechtigde op of na de dag dat de WW-uitkering ingaat een eigen bedrijf start, of als zelfstandige aan de slag gaat, kan de WW-gerechtigde in het kader van een startperiode maximaal 26 weken met behoud van een deel van de WW-uitkering in de uitoefening van een bedrijf of in de zelfstandige uitoefening van een beroep verrichten. Tijdens de startperiode bestaat en geen sollicitatieplicht.[15]
Wil je hier nu meer over weten? Neem dan contact met ons op. We helpen je graag verder.
[1] Uitgangspunt is dat de werkloze werknemer zo spoedig mogelijk weer aan het werk komt.
[2] In de regel is dit het geval indien een werknemer bij een werkgever in dienst was en nog niet de AOW gerechtigde leeftijd heeft bereikt.
[3] Ook wel referte-eis genoemd.
[4] Een werknemer is verwijtbaar werkloos als hij:
- Op eigen initiatief ontslag heeft genomen
- Zich dusdanig heeft gedragen dat de werkgever een dringende reden had de werknemer te ontslaan;
- Indien de werknemer werkloos is of blijft doordat hij/zij niet meewerkt aan voortzetting van de eigen arbeid op een andere locatie, of in dienst van een andere werkgever.
[5] Het akkoord gaan met een beëindiging van een arbeidsovereenkomst met wederzijds goedvinden op initiatief van de werkgever leidt in beginsel niet tot verwijtbare werkloosheid.
[6] Het UWV houdt bij de vaststelling van de ingangsdatum van de WW-uitkering rekening met de (wettelijke) opzegtermijn. Bij een beëindiging met wederzijds goedvinden is er, juridisch beschouwd, geen sprake van een opzegging; maar ook dan houdt het UWV bij het bepalen van de ingangsdatum van de WW-uitkering rekening met de opzegtermijn (ook wel fictieve opzegtermijn genoemd).
[7] De periode tussen de ondertekening van de vaststellingsovereenkomst en de datum waarop het dienstverband eindigt moet minimaal zo lang zijn als de opzegtermijn.
[8] In de 5 jaren voorafgaand aan het jaar waarin de eerste werkloosheidsval valt, dient de werknemer in ten minste 4 kalenderjaren over minimaal 208 uur per jaar loon hebben ontvangen.
[9] Vanaf 1-01-2016 gaat de maximum WW-uitkering stapsgewijs terug van 38 maanden naar 24 maanden (sinds april 2019).
[10] 6 jaar arbeidsverleden betekend dus 6 maanden WW.
[11] Bestaande rechten voor wat betreft de opgebouwde jaren voor 1 januari 2016 worden binnen het maximum van de nieuwe systematiek gerespecteerd.
[12] Het dagloon is begrensd tot €214.28 bruto inclusief vakantiebijslag.
[13] Indien een werknemer in deze situatie beland, moet men alle arbeid als passend beschouwen.
[14] Bij ernstige vergrijpen, zoals fraude, kan het UWV ook besluiten tot het opleggen van een boete en/of terugvordering van de uitkering.
[15] Aan de startperiode zijn voorwaarden verbonden:
- De werkzaamheden in de uitoefening van een bedrijf of in de zelfstandige uitoefening van een beroep hebben nog geen aanvang genomen;
- Het dient aannemelijk te zijn dat de starter in de toekomst structureel in zijn bestaan kan voorzien;
- De toestemming is tijdens de uitkeringsduur niet eerder aan betrokkene verleend;
- Tijdens de startperiode worden geen opdrachten verricht voor de werkgever die betrokkene ontslagen heeft.
