Zieke werknemer, wat zijn de rechten en verplichtingen conform de ziektewet?
Het Burgerlijk Wetboek bepaalt dat de werkgever verplicht is ten minste 70% van het loon van de werknemer tijdens de eerste 2 jaar van ziekte (104 weken) door te betalen.[1]
Bekend is dat veel cao’s en arbeidsvoorwaarden van deze doorbetalingsregels afwijken en gedurende de ziekte van de werknemer in het eerste ziektejaar 100% loondoorbetaling voorschrijven.[2]
Over een loondoorbetalingsverplichting van de werkgever wordt nog wel eens gezegd dat een werknemer in een dergelijk geval ‘in de ziektewet’ zit; dit is onjuist! Deze werknemers hebben namelijk geen recht op een ziektewetuitkering, maar op doorbetaling van loon door de werkgever.
Loondoorbetaling bij ziekte
Voor de berekening van de periode van de wettelijke loondoorbetalingsverplichting van 104 weken worden perioden van ziekte die elkaar opvolgen, met een onderbreking van minder dan 4 weken, bij elkaar opgeteld.[3]
Er zijn echter situaties te bedenken waarin een werknemer toch geen recht heeft op doorbetaling van loon tijdens ziekte:
- Indien deze ziekte opzettelijk door een werknemer is veroorzaakt;
- Indien de werknemer bij aanvang dienstverband reeds arbeidsongeschikt is en dit heeft verzwegen;
- Indien er sprake is van wachtdagen;[4]
- Indien de werknemer zijn genezing vertraagt of belemmert;[5]
- Indien de werknemer weigert passende arbeid te verrichten;
- Indien de werknemer weigert mee te werken aan het opstellen, evalueren of bijstellen van het ‘plan van aanpak’.[6]
Indien een werknemer door ziekte niet in staat is de bedongen arbeid in volle omvang te verrichten, is de werknemer volgens het Burgerlijk Wetboek arbeidsongeschikt.[7]
De werknemer is en blijft arbeidsongeschikt totdat hij weer helemaal is hersteld voor de afgesproken arbeid in de volledige omvang.[8]
Controle tijdens ziekte
De werkgever dient, bij twijfel van ziekte, te bewijzen dat een werknemer daadwerkelijk niet ziek is. Het oordeel over de vraag of een werknemer al dan niet arbeidsongeschikt is, is voorbehouden aan de bedrijfsarts.[9]
Indien een zieke werknemer niet reageert op oproepen van de bedrijfsarts, heeft de werkgever de mogelijkheid het loon van de werknemer op te schorten en net wel zolang totdat de werknemer zich wel aan de controlevoorschriften houdt.[10]
Volgende week: re-integratieverplichtingen werkgever en werknemer
[1] Als minimumvoorwaarde geldt dat de werkgever tijdens de eerste 52 weken ten minste het minimumloon doorbetaalt; als 70% van het loon van de werknemer minder is dan het minimumloon.
[2] Bekend is ook dat regeringsplannen om de loondoorbetalingsplicht bij ziekte voor werkgevers met minder dan 25 werknemers te verkorten naar maximaal 1 jaar (52 weken), nog niet van de baan zijn; maar niet voor 2020 in werking zullen treden.
[3] Dit is ook het geval indien de arbeidsongeschiktheid van de werknemer voortvloeit uit een andere oorzaak, of als de werknemer op therapeutische basis werkt of de bedongen arbeid gedeeltelijk verricht.
[4] Hiervan is sprake indien in een cao is opgenomen dat de werknemer tijdens de eerste of de eerste 2 ziektedagen geen recht heeft op loondoorbetaling.
[5] Bijvoorbeeld als de werknemer weigert een medische behandeling of ingreep te ondergaan, of als de werknemer door zijn gedrag zijn genezing belemmert.
[6] In de laatste 3 gevallen heeft werkgever het recht de loonbetaling in zijn geheel stop te zetten zolang de werknemer weigerachtig blijft.
[7] Onder bedongen arbeid wordt verstaan; de arbeid die in de arbeidsovereenkomst met de werkgever is afgesproken.
[8] Het Burgerlijk Wetboek kent geen gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid. Bedrijfsartsen schrijven in hun rapportages nog wel eens dat een werknemer weer voor 50% arbeidsgeschikt is, omdat de werknemer weer voor de helft van zijn normale arbeidsduur aan de slag is. Juridisch gezien is dit niet juist. Ook een werknemer die zijn werkzaamheden op arbeid therapeutische basis heeft hervat is en blijft volledig arbeidsongeschikt in de zin van de wet.
[9] Werkgevers kunnen/mogen niet zelf beoordelen of een werknemer ziek is of niet. Ieder werkgever dient zich aan te sluiten bij een arbodienst.
[10] De werkgever dient in dit geval de werknemer schriftelijk te waarschuwen en de werknemer van de opschorting van het salaris onverwijld in kennis te stellen.
